بررسی حقوق باروری در نظام جامع سلامت: دستاوردها و چالش ها

حقوق باروری جزئی از حقوق بشر بوده که تمامی کشورها آن را به رسمیت شناخته اند و آن عبارت است از این که تمامی افراد و زوجین حق این را دارند که آزادانه در مورد تعداد فرزندان و فاصله گذاری بین موالید تصمیم گیری کنند. تمامی افراد حق داشتن تصمیم گیری بدون اعمال خشونت، اجبار و تبعیض در رابطه با مسائل باروری را دارند. هدف از انجام این مطالعه بررسی برخی از شاخص های بهداشت باروری در سیستم بهداشتی ایران، دستاوردهای به دست آمده و چالش های پیش رو می باشد. مرگ مادر: میزان مرگ مادر در ایران در طول سه دهه اخیر کاهش قابل ملاحظه ای داشته است و از 234 در سال 1354 ش.، به 23.84 در سال 1388 ش.، رسید. با وجود پیشرفت چشمگیری که سیستم بهداشتی کشورمان در کاهش مرگ مادر داشته است، هنوز تا رقم 18 درصد هزار تولد زنده که هدف وزارت بهداشت و درمان است فاصله زیادی وجود دارد. باید به این نکته توجه داشت که مرگ مادر از جمله شاخص هایی است که در صورت عدم توجه به آن به سرعت افزایش می یابد. تنظیم خانواده: علی رغم مصرف گسترده روش های پیشگیری از بارداری مدرن در ایران (56%) میزان بارداری های ناخواسته بسیار زیاد است. تحلیل اطلاعات در سال 2000 م.، نشان داد که 35 درصد از زنان متأهل باردار، بارداری خود را ناخواسته ذکر می کنند. دو سوم از زنانی که دچار بارداری ناخواسته بودند در حال استفاده از یک روش بارداری نیز بوده اند و این مشکل آشکارا به این معناست که مشاوره مراکز بهداشتی درمانی به قدر کافی مؤثر نبوده است. سقط ایمن: در ایران آمار دقیقی از موارد سقط جنین وجود ندارد. در محاسبات آماری به رقم سالیانه هشتاد هزار سقط عمدی اشاره شده است. سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که هر روز بیش از 1000 سقط غیرایمن در ایران اتفاق می افتد. طبق سیمای جمعیت و سلامت در ایران در حدود یک چهارم بارداری ها ناخواسته هر دو زوج می باشند و با درنظر گرفتن موالید سالیانه حدود یک میلیون و دویست هزار نوزاد و با فرض شیوع 2% سقط جنین عمدی، عدد مطلق سقط عمدی و عوارض آن لزوم پرداخت جدی به این مسأله مشخص می گردد. خشونت: مطالعات مختلف در ایران میزان مواجهه با خشونت های فیزیکی در زنان باردار از 11 تا 47 درصد گزارش شده است. در سایر مطالعات انجام گرفته میزان مواجهه زنان باردار با خشونت جنسی 10.7 تا 14.5% گزارش شده است. خشونت علیه زنان باردار علاوه بر این که پایمال کردن حق زن به عنوان یک انسان است بلکه پایمال کردن حق جنین نیز به شمار می رود چون خشونت فیزیکی و جنسی با کم وزنی نوزاد ارتباط معنی دار نشان می دهد. بحث و نتیجه گیری: خشونت علیه زنان، عدم دسترسی زنان به سرویس های ارائه خدمات بهداشتی اولیه با کیفیت قابل قبول، بالابودن نرخ خدمات ارائه شده در سرویس های خصوصی اثر سوء خود را نه بر زنان که بر کل خانواده اعمال می کند. پس حقوق باروری مختص زنان نبوده و یکی از پایه ای ترین حقوق انسآن ها می باشد.